b. Phòng thủ:
Phòng thủ trong cờ Vua thông thường khó khăn hơn tấn công rất nhiều, bởi vì mỗi một hoạt động của phòng thủ đều nhằm chống lại áp lực tấn công của đối phương và phải chịu sự chi phối bởi các đấu pháp về chiến lược cũng như chiến thuật của đối phương. Mặt khác trong cờ Vua thường thì sau khi kết thúc giai đoạn Khai cuộc chuyển sang giai đoạn Trung cuộc thì sẽ xuất hiện những biến đổi rất lớn trong tấn công và phòng thủ. Vì vậy trong giai đoạn Trung cuộc việc xây dựng một phương án phòng thủ hiệu quả luôn phức tạp và khó khăn hơn nhiều. Nó đòi hỏi đấu thủ phải có trình độ cảm giác và dự đoán về ý đồ tấn công của đối phương một cách chính xác. Chỉ khi nào nắm được ý đồ tấn công của đối phương thì mới xây dựng được một phương án phòng thủ hoàn hảo. Tuy nhiên quyền tấn công chỉ thuộc về bên nào giành được ưu thế thông qua sự phân tích đánh giá thế trận, còn nếu trong quá trình phân tích đánh giá thấy rằng thế cờ của mình không có ưu thế và cảm thấy có nguy cơ bị tấn công vào những vị trí yếu thì phải lập tức có các phương án phòng thủ để cứu vãn tình thế của thế cờ.
Trong giai đoạn Trung cuộc, các phương án phòng thủ thường được áp dụng như: Thực hiện đổi quân đơn giản hóa tình thế, nhằm thay đổi tình thế chuyển sang tàn cuộc; Chuẩn bị cho một đợt phản công mới hiệu quả và cuối cùng cũng có thể đưa về thế hòa cờ nếu thấy khả năng yếu hơn đối phương và khó có thể thắng được đối phương.
Trắng đi trước (Hình 15)

Ví dụ: Thế cờ như ở Hình 15, ta thấy thế trận của bên Trắng có ưu thế hơn một chút, nhưng trong quá trình phòng thủ của mình bên Đen đã khéo léo từng bước đưa thế cờ về trạng thái cân bằng và cuối cùng là hòa cờ.
Nước đi như sau:
1. c4 Me3
2. Xf3 Mxc4
3. gf g4
4. Xd3 h5
5. h3! Ma5
6. M7d6 Txd6
7. Md6 Xc1+
8. Vg2 Mc4
9. Me8+ Vg6
10. h4 f6
11. Xe6 Xc2+
12. Vg1 Vf5
13. Mg7+ Vxf4
14. Xd4+ Vg3
15. Mf5 Vf3
16. Xee4 Xc1+
17. Vh2 Xc2+ ...
Hòa cờ.
Trên đây là một số yếu tố quan trọng và cơ bản mà các đấu thủ cần lưu ý trong triển khai ván đấu ở giai đoạn Trung cuộc. Thông thường sau khi kết thúc giai đoạn Khai cuộc nếu hai bên không phạm phải sai lầm thì ván đấu diễn ra phần lớn ở thế cân bằng. Do vậy phương án đặt ra cho giai đoạn này chủ yếu là tạo dựng mối liên hệ giữa các quân, sử dụng đổi quân nhằm đơn giản hóa thế cờ, tạo ưu thế có lợi về lực lượng, không gian thời gian để có quyết sách đúng cho tấn công hay phòng thủ hiệu quả. Còn nếu trong quá trình triển khai mắc phải sai lầm để đối phương chiếm ưu thế thì phải nhanh chóng đưa ra phương án phòng thủ hữu hiệu, từng bước giành lại ưu thế đã mất. Nếu thấy tình thế trận đấu không thể phân rõ thắng thua thì cố gắng bằng mọi cách chuyển hướng về thế cờ hòa.